Mijn werk : Lees

Je moet er jong en onbevangen voor zijn, zoals de scholieren van Gymnasium nr. 3 in de Krakause wijk Kazimierz.
Vandaag gaan ze de straat op.
Hun ogen spieden over de pleinen en langs de muren; waar hangen de camera’s? Hun oren meten het geraas van het verkeer; kan die ambulancesirene niet wat minder decibellen luid? Met hun neus zuigen zij hun longen vol; worden wij oud in deze smog?
Zij proeven de ruimte.
Ze ontmoeten een fietser: “Ik verbied mijn dochter te fietsen”, ze babbelen met een marktkoopvrouw: “’s Ochtends vroeg is het onveilig”, ze interviewen een café-eigenaar: “De camera’s hangen er maar niemand bekijkt ze”.
Ze onderzoeken of de nieuwe wandelbrug over de Wisła eigenlijk wel ergens naartoe gaat - niet echt. Ze vragen zich af of het nodig is, die nog aan te leggen metro onder de stad - eigenlijk wel, maar misschien verzakken de monumenten.
De ruimte is van iedereen, en dus van niemand?
Nee, de ruimte werd vandaag van hen, van ons.

Wordt vervolgd.

Met dank aan Furious Fred, lees hier zijn column in KrakowPost.

   

"We recall how you prevailed 25 years ago. In the face of beatings and bullets, you never wavered from the moral force of nonviolence. Through the darkness of martial law, Poles lit candles in their windows. When the regime finally agreed to talk, you embraced dialogue. When they held those elections - even though not fully free - you participated. As one Solidarity leader said at the time, "We decided to accept what was possible."  Poland reminds us that sometimes the smallest steps, however imperfect, can ultimately tear down walls, can ultimately transform the world."
"In Poland we see the strength of free markets and the results of hard reforms - gleaming skyscrapers soaring above the city, and superhighways across this country, high-tech hubs and living standards that previous generations of Poles could only imagine. This is the new Poland you have built - an economic "Miracle on the Vistula - Cud nad Wisłą."

   

De zee is bijna leeg. In de verte liggen een paar zeeschepen voor anker, als ijle luchtspiegelingen. Op mijn tenen schuifel ik door de Tsjernomorskajastraat, bang dat mijn voetstappen ze zou doen oplossen in nevelen.
Op nummer acht woonde zijn huisbaas. De deur staat op een kier. Via een koele, donkere gang kom ik op de binnenplaats. Daar zoek ik vergeefs naar de fundamenten van de kleine woning waar Konstantin Paustovski wakker lag van de honger.
Ook toen waren er revolutionairen en bloedige schermutselingen - en niemand wist hoe het eindigen zou. Odessa was uitgestorven. De Witten blokkeerden de haven en de Roden naderden de stad vanuit de steppe. Paustovski luisterde naar de zee en wachtte.
Net als hij strompel ik over kronkelige zandpaadjes naar beneden, richting het strand, langs acacia’s en sluik, heldergroen gras.
‘Die Oekraïense jongens toch’, zegt de man in het schamele winkeltje ietwat verontschuldigend. Met zijn hoofd knikt hij naar de opgeschoten jongens met ontblote basten, die wat verscholen achter zijn cola-automaat onder begeleiding van gitaar Oekraïense volksliedjes zingen.
Als de schemer invalt, vervormen de mensen op het strand tot schielijke schimmen. Nog een keer nemen de zwaluwen schreeuwend een duikvlucht. In de verte brallen de jongens het Oekraïense volkslied, aangemoedigd door goedkoop brandwater. Dan wordt het stil op de kleine pier van Arkadia.
In de verte ontbranden de schepen hun lichtjes. Mijn ogen klampen zich er dankbaar aan vast, nu mijn gedachten net zo onstuimig over elkaar buitelen als de zoutwatergolfjes aan mijn voeten.
De graatmagere chauffeur, die oogt als een gepensioneerde zeematroos, zeilt me in zijn Wolga terug naar huis.

   

Wil Hongarije nu ook een stuk van de taart die Oekraïne heet? De onlangs herkozen Hongaarse premier Victor Orban wil autonomie voor Hongaren over de grens – “en het is mijn verwachting dat Hongaren dat in het nieuw te vormen Oekraïne ook krijgen”. In Transkarpatië woont een grote Hongaarse minderheid. De afgelopen dagen reisde ik af naar het uiterste zuidwesten van Oekraïne en sprak met hen. Hoe ervaren zij de crisis? Willen zij zich afscheiden? Wat zijn hun problemen, en hoe zien zij hun toekomst? Gaan zij zondag stemmen? Luister de reportage in VPRO's Bureau Buitenland op Radio 1.

*Deze reportage kwam mede tot stand dankzij Corine, die mij gastvrij opving in haar gezellige huishouden en zorgde voor een uitstekende vertaalster Hongaars.

   

De afgelopen maanden wordt veel verwezen naar het vermeende fascisme in Lviv, West-Oekraïne. Inmiddels heb ik de geschiedenis grondig doorgeploegd, en heb ik in al die jaren veel Lvivianen ontmoet - maar een echte fascist of neo-nazi ben ik zelden tegengekomen. Ook de strijders van het Oekraïense Opstandelingenleger liggen onder vuur. In hun strijd om onafhankelijkheid in de jaren veertig en vijftig maakten zij vele vijanden. Enkele van de OePA-strijders zijn Ljoebomir (89) en Darina (88) Poljoega. Een weergave van de ontmoeting met hen in Trouw, 'De Verdieping'.

   

Dit is Sirko, een van de jonge leiders van de Rechtse Sector van Lviv. Een intelligente jonge kerel, student filosofie en geschiedenis, ervan overtuigd dat Oekraïners moeten strijden tegen de Russische agressie. Daarbij is wapengebruik geen taboe. “Wat moet je als je gezin wordt bedreigd door gewapende mannen? Dan is de tijd van praten en argumenteren voorbij.” Ik kon deze jongeman, vader van een tweejarige dochter, wel begrijpen. Veel Oekraïners weten dat ze er uiteindelijk alleen voor staan. Militaire steun van Europa of Amerika lijkt uitgesloten. Dan moet je jezelf redden.
Ik sprak over het toenemende patriottisme en radicalisme in Oekraïne op Radio 1 LINK en schreef er een stuk over: vandaag in Trouw.

   

De West-Oekraïense stad Lviv geldt als de historische bakermat van de protestbeweging Euromaidan. Haar getormenteerde verleden is een vruchtbare bodem geweest voor de huidige opstand tegen president Janoekovitsj. Gastauteur en correspondent Michiel Driebergen legt uit hoe dat komt. Lees het stuk en kijk naar de prachtige foto’s van documentair fotograaf Dolph Kessler.